ΑΦΑΝΕΙΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ- ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ- ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

 Στα πλαίσια των Βουλγαρικών βιαιοπραγιών, με αρχηγό τον Βούλγαρο σύνδεσμο Αντόν Κάλτσεφ, το λουτρό αίματος δεν άφησε ούτε μια γωνιά της Δυτικής Μακεδονίας να μη λουστεί στο αίμα. Ήταν γνωστός για την εμμονή του στην τρομοκρατία, και εφεύρισκε συνεχώς νέους τρόπους βασανισμού και δολοφονιών. Ένας από αυτούς ήταν η τακτική μαζική εκτέλεση τυχαίων και μη πολιτών. Δικαίως ονομάστηκε «ο κακός δαίμων της Δυτικής Μακεδονίας». Αρκούσε μόνο μια υπόδειξη των κομιτατζήδων. Με τις ευχές του εγκληματία Ιταλού υπολοχαγού Τζιοβάνι Ραβάλλι, που ήταν ο πιστότερος φίλος του Βούλγαρου. Δημιούργησε τα «τάγματα ερευνών» με σκοπό την εκκαθάριση της Δυτικής Μακεδονίας από τα αντιδραστικά στο καθεστώς στοιχεία. Ή και από όποια άλλα «στοιχεία» υποδείκνυαν οι Βούλγαροι και κομιτατζήδες φίλοι τους.  Και το λουτρό αίματος ξεκίνησε.

Φωτογραφία 1: Κάλτσεφ και Ραβάλλι στη δίκη τους

Θύματα πάμπολλα σπάρθηκαν στα ματωμένα χώματα. Άνθρωποι καθημερινοί, πολίτες αφοσιωμένοι στη ζωή τους, χωρίς διενέξεις, που αγαπούσαν την πατρίδα και την οικογένειά τους. Έτσι, σαν σήμερα, λαμβάνουν χώρα 2 ομαδικές εκτελέσεις Αργιτών στο Άργος Ορεστικό και στην Καστοριά. Οι συλλήψεις άμεσες, κατηγορητήρια ανύπαρκτα, και εκτελέσεις ακόμα πιο άμεσες.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Πέτρου Κανόπουλου.

Ο Πέτρος Κανόπουλος γεννήθηκε στη Βόρειο Ήπειρο περίπου στα 1890. Γεννήθηκε Κάπου στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς. Ήτανε μία πολυμελής οικογένεια είχε πολλά αδέρφια. Το αποτέλεσμα ήταν να φύγει πολύ νωρίς μετανάστης στην Αμερική. Έμεινε περίπου 10 χρόνια εκεί.  Στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε το 1920. Έφερε αρκετά χρήματα που έκανε στην Αμερική.

Φωτογραφία 2: ο Πέτρος Κανόπουλος στα χρόνια της μετανάστευσής του στην Αμερική.

Τα επένδυσε στην αγορά του σπιτιού του στο Άργος Ορεστικό, που ανήκε σε κάποιον Τούρκο παλιότερα. Ήρθε στο Άργος Ορεστικό επειδή είχαν έρθει συγγενείς του εδώ πέρα. Μετά την αγορά του σπιτιού, ασχολήθηκε με το εμπόριο των πήλινων. Το Άργος Ορεστικό ήταν κέντρο αγγειοπλαστικής εκείνη την εποχή της Δυτικής Μακεδονίας. Η δουλειά του έφτασε μέχρι και τη Θεσσαλονίκη, πόσο καλός έμπορος ήταν. Αργότερα, άφησε το εμπόριο των πήλινων, για Άνοιξε ένα μπακάλικο. Ήταν σούπερ μάρκετ εκείνη την εποχή, είχε τα πάντα μέσα. Παντρεύτηκε την Κυριακούλα Λαγγιώτη από την Καστοριά και δημιούργησαν την οικογένειά τους.

Φωτογραφία 3: το ζεύγος Κυριακούλα Λαγγιώτη και Πέτρος Κανόπουλος

Ήταν ένας άνθρωπος που γνώριζε πέντε γλώσσες, πολύ μορφωμένος για την εποχή του. Για αυτό το λόγο, οι συναναστροφές του στο Άργος Ορεστικό ήταν δάσκαλοι, έμποροι, και γενικά επιφανείς στο Άργος Ορεστικό εκείνης της εποχής. Με την κυρία Κούλα απέκτησαν δύο παιδιά Ένα αγόρι, και ένα κορίτσι. Το αγόρι ονομαζόταν Παναγιώτης αλλά απεβίωσε πολύ νωρίς επειδή χτυπήθηκε από τη μάστιγα της, την διφθερίτιδα. Η κόρη τους ονομαζόταν Ωραιοζήλη.  Το 1943, κατά τη γερμανική κατοχή, το μαγαζί του λεηλατήθηκε και όπως ήταν αναμενόμενο η επιχείρηση καταστράφηκε. υπήρχαν υπόνοιες ότι εργαζόταν για την εθνική αντίσταση.  Αυτό που συνήθιζε να λέει στη γυναίκα του ήταν " δεν χρειάζεται να ξέρεις, γιατί όσα λιγότερα ξέρεις, πόσο καλύτερα θα είσαι ασφαλισμένη εσύ και το παιδί μας".

Φωτογραφία 4: ο Πέτρος Κανόπουλος προς το τέλος της ζωής του

Στις 25 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς, όπως ορίζει το έθιμο, είχαν μαγειρέψει γριβάδι για να φάνε. Κάποια στιγμή Χτύπησε η πόρτα και ήταν ένας κομιτατζής με όπλο και ζήτησε να τον πάρει στο Φρουραρχείο. Φρουραρχείο υπήρχε στο Άργος Ορεστικό. Προσπάθησε να καθησυχάσει τις γυναίκα του λέγοντας ότι είναι τυπικό το ζήτημα γιατί δεν έχει κάνει κανένα κακό. Επρόκειτο για μία τυπική κατάθεση. Όμως τον κράτησαν στο Φρουραρχείο. Η σύζυγος του ζήτησε βοήθεια από έναν γνωστό ο οποίος μεσολάβησε και τελικά τον άφησαν ελεύθερο την πρώτη βραδιά. Όμως την επόμενη μέρα 26 Μαρτίου τον ξαναπήραν στο Φρουραρχείο. Και τον κράτησαν μέσα. Την επόμενη μέρα, 27 Μαρτίου, τους οδήγησαν στον τόπο εκτέλεση. Κανείς δεν ήξερε τίποτα. Η γυναίκα του άκουσε φασαρία στο δρόμο και βγήκε να δει τι συμβαίνει. Σοκαρισμένη ανακάλυψε ότι ανάμεσα σε άλλους οδηγούνταν και άντρας της για εκτέλεση. Τότε ο Πέτρος Κανόπουλος αφού τις είδε, έβγαλε το ρολόι του και προσπάθησε να το δώσει στη γυναίκα του. Όμως οι κομιτατζήδες δεν τον άφησαν, του το άρπαξαν από το χέρι. Το μόνο που μπόρεσε να κάνει, το τελευταίο πράγμα η οικογένεια του ήταν ότι έβγαλε το καπέλο του και τις χαιρέτησε. Και φώναξε στη γυναίκα του: "Γυναίκα Το παιδί μας,  να προσέξεις το παιδί μας. Βάρος Το παιδί μας". Αυτά ήταν και τα τελευταία του λόγια. Οδηγήθηκε μπροστά στην βρύση που υπήρχε πίσω από το σημερινό Δημαρχείο του Άργους Ορεστικού, μιας κι εκεί ήταν ο τόπος εκτέλεσης.

Δεν τόλμησαν οι γυναίκες να παρευρεθούν στην εκτέλεση. Άκουσαν μόνο τους πυροβολισμούς. Η εκτέλεση έλαβε χώρα από βούλγαρους κομιτατζήδες. Δεν επέτρεψαν καν να γίνει η κηδεία. Φόρτωσαν όλους τους νεκρούς σε ένα κάρο και πήγαν τους πέταξαν σε ομαδικό τάφο. Πολύ αργότερα, τη δεκαετία του'50, όταν έγινε η εκταφή των οστών, κανείς δεν ήξερε ποιος είναι ποιος. Όμως ο Πέτρος Κανόπουλος, επειδή είχε ζήσει στην Αμερική, είχε βάλει χρυσά δόντια. Από κει αναγνώρισαν τον σκελετό και πήραν τον εαυτό του και το έβαλαν στο κοιμητήριο.

Όσο κι αν έψαξε αργότερα η σύζυγος του, δεν μπόρεσε να βρει καμία στοιχειοθετημένη κατηγορία. Μια αοριστία ότι ήταν εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών.

Όμως ο Πέτρος Κανόπουλος δεν εκτελέσθηκε μόνος. Την ίδια μέρα εκτέλεσαν άλλους 6 συντοπίτες του. Όπως αναφέρεται  στη Γενική Διοίκησις Μακεδονίας: «Α.Π. Υποδιοίκησις Χωροφυλακής Καστοριάς, αναφορά της 10/5/43:

Εις Άργος Ορεστικόν εξετελέσθηκαν άνευ παραπομπής εις δίκην οι κάτωθι κάτοικοι:

1). Ζιτσάκος ή Σγούρης Δημήτριος ετών 30

2). Κανόπουλος Πέτρος ετών 50

3). Βογιατζάκης Δαμιανός ετών 30

4). Αποστολίδης Ευάγγελος ετών 26

5). Αναστασιάδης ή Σαγκότσης Λάζαρος ετών 32

6). Αναστασιάδης Ιωάννης του Θωμά ετών 17

7). Μαυρίδης Ευλάμπιος ετών 40

Προς τιμήν του ο δρόμος στον οποίο βρισκόταν το σπίτι του ονομάστηκε από την Πολιτεία οδός Πέτρου Κανόπουλου.

Φωτογραφία 5: η οδός Πέτρου Κανόπουλου

ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ!

ΠΗΓΕΣ:

ΤΟ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΝ ΟΡΓΙΟΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ (1941- 1944)- ΕΜΜ. Θ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Προσωπικό αρχείο συνεντεύξεων και φωτογραφιών